Raakzaam geselecteerd voor subsidie ‘natuur in je buurt’​ en proeftuinwerking

Achteraan op de site Patershoek zijn de contouren van het nieuwe hippocentrum zichtbaar.  Dit centrum wordt verder ontwikkeld zodat mensen met een ondersteuningsvraag - die niet in reguliere maneges terecht kunnen - toch op een aangename en aangepaste manier kunnen genieten van alle facetten rond het paard.   

Naast de bouw van het gloednieuwe paardencomplex gaan we ook aan de slag met de omgeving rond het nieuwe centrum en de site Patershoek. 

We nemen je graag mee in het traject dat we hebben doorlopen en brengen enkele nieuwtjes. 

Na 20 jaar vraagt de omgeving om een betere integratie tussen landschap, natuur en het hippocentrum. De weidepercelen tonen het typisch reliëf van bolle akkers in het Waasland. Een voormalige hoekput is verland en langs de rand zijn enkele oude knotwilgen bewaard. Langs de resterende weilanden ontbreken lijnvormige landschapselementen. Twee graslanden zijn in gebruik met wisselweides waardoor de graasdruk de vegetatie kort en schraal gehouden heeft. Hier ligt een track waar de paarden al dan niet met koets langsheen wandelen. Het nieuwverworven grasland is een hooiland met een monocultuur van hoogproductieve grassen. De weilanden zijn momenteel niet toegankelijk voor cliënten. Bovendien ligt er tussen de weilanden een onverharde servitudeweg(doorgang)die niet begaanbaar is voor rolstoelgebruikers.

In juni 2023 dienden we een project in naar aanleiding van de projectoproep ‘Natuur in je Buurt’ van het Agentschap Natuur en Bos. Eind december 2023 kregen we het goede nieuws dat we geselecteerd werden voor een subsidie van 100.000 euro. De jury loofde het project van Raakzaam omwille van de volgende redenen: 

• Een mooi natuurinrichtingsproject waarbij zorgnoden en natuurherstel/versterking hand in hand gaan. 

• De halfverharding is te verantwoorden ter ontsluiting voor een doelgroep met beperkte mobiliteit (belevingspad). 

• Het project bouwt voort op een reeds aanwezige werking in de lokale gemeenschap en concrete ervaringen met de effecten van natuur. 

• Pluspunten zijn de brede betrokkenheid van mensen binnen en buiten de zorginstelling en het aantrekken van expertise voor de natuurinrichting. 

• Een belangrijk aandachtspunt is dat het houden van en het beheer met paarden verloopt zoals gewenst en bijdraagt tot de kwaliteit van het natuurbeheer. Dit vraagt expertise in landschapsbeheer (voorkomen van overbegrazing, overbetreding, etc.). 

In augustus 2024 kregen we daarnaast het goede nieuws dat we geselecteerd zijn voor de proeftuinwerking rond dit project. We ontvangen hiervoor bijkomende subsidies.  
Dit betekent dat we samen met diverse universiteiten, hogescholen, experts en andere projecten de kans krijgen om intervisies bij te wonen en waar nodig aanpassingen kunnen doen aan het project om de kwaliteit te verhogen. 

Deze proeftuinwerking biedt ons dus een waardevolle kans om verder ondersteunt te worden, ons perspectief en expertise te verruimen. Daarnaast krijgen we de kans om op deze manier personen met een ondersteuningsvraag, personen met een verstandelijke beperking te vertegenwoordigen naar beleidsmakers toe en bij te dragen aan andere praktijken in Vlaanderen.  

De ambitie van het project  

We hebben de ambitie om de weilanden en de aanpalende snoezeltuin om te vormen tot een natuurlijk belevings- én activiteitengebied voor cliënten, bezoekers én buurt. Door de aanleg van een integraal toegankelijk belevingspad worden de snoezeltuin, de site patershoek en paardenweides met elkaar verbonden. Op deze manier brengen we dit stukje lokale natuur dichter bij de bewoners van de Patershoek en verbinden we het achterland met de Nauwstraat en de Patershoek.   

Langsheen het pad worden er belevingselementen toegevoegd (ruime vlonder naast de poel, bankjes, picknickzones, nestschommel en natuurlijke struikentunnels en eetbare klimplanten. De bestaande snoezeltuin vormen we om naar een kleine wildernis als toegangspoort tot het omliggende landschap. Een landschappelijk geïntegreerde paardenweide zal een boost geven aan het landschap en de biodiversiteitswaarde ervan.   

Door de buitenruimte toegankelijk te maken voor de buurt willen we ook bijdragen aan een inclusieve site waar kansen liggen tot ontmoeten. De verschillende zitplekjes langs het wandelpad en de speelheuvel bieden ruimte om elkaar te ontmoeten. Daarnaast nodigt het terrein uit om activiteiten te organiseren die sociaal contact en ontmoeting kunnen stimuleren zoals bijvoorbeeld een educatieve wandeling.   

Om dit project te realiseren ondersteunt Regionaal Landschap Schelde-Durme Raakzaam ons intensief. Zij hebben expertise in natuur- en landschapsbeheer én herstel. Zij staan ons bij in landschapsontwerp, delen landschapsexpertise en ondersteunen bij de voorbereiding en begeleiding van de werken. 

De voorbije periode hebben we samen met hen een plan uitgetekend dat we breed hebben afgetoetst en bijgestuurd. We starten met de aanvraag van de nodige vergunningen en aanbestedingen. In november 2024 start de realisatiefase. We beginnen met het ecologisch hooilandbeheer, of met andere woorden, het onderhoud van de weilanden en maaien het landschap zo dat het kruidrijker wordt. 

Doelstelling en maatschappelijke nood 

Voor cliënten is de bestaande snoezeltuin vaak de belangrijkste buitenwereld. Doordat de site zich in een vrij verstedelijkt gebied bevindt met vooraan een drukke baan, is er naast de bestaande snoezeltuin geen aansluitend stuk toegankelijk natuur waar cliënten te voet naar toe kunnen. Door de weilanden toegankelijk te maken lossen we dit probleem op én creëren we natuurbeleving op de site. Dit doen we door de weilanden en snoezeltuin te verrijken met natuurelementen, opnieuw in te richten en toegankelijk te maken voor de cliënt. Zo brengen we de natuur bij de cliënten. We willen dat er in deze buitenruimte plaats is voor zowel actieve als passieve natuurbeleving. 

Met zijn allen op pad 

Zowel op als naast het paard, te voet, met de rolstoel, buggy en met de fiets: het belevingspad vormt de rode draad doorheen het gebied. Het neemt je mee doorheen de verschillende stukjes natuur en moet de toegang zijn tot natuurlijke en positieve afleiding. Het buiten zijn en wandelen is een andere manier van in contact treden, wat het voor sommige mensen makkelijker maakt (Delarue et al., 2022). Het pad stimuleert om regelmatig en met plezier te bewegen. Langs het pad is er ruimte voor rust aan het water of bij de picknickplek midden in het weiland. Momenteel lopen er jammer genoeg geen trage wegen langs de site waar het pad op kan aansluiten. Raakzaam hoop met dit project dit in de toekomst mogelijk te maken. 

Door het landschapsherstel in en rond de weilanden zullen er meer diverse vogels, insecten, planten, … aanwezig zijn die de zintuigen van de cliënten kunnen prikkelen. Door de poel toegankelijk te maken met een vlonder voor cliënten kunnen we hen ook prikkelen door het water te horen, zien en voelen. 

De kleine wildernis wordt een plek om te ontdekken en te beleven. We creëren een levendige tuin met rustige kleuren en geuren, de planten trekken op hun beurt weer vogels en insecten aan. Zo is er altijd iets te zien in de tuin. Hier in het groen stimuleren we interactie met natuurlijke elementen en elkaar. 

Door de buitenruimte open te stellen voor de buurt, haalt Raakzaam de omgeving binnen op de site. De verschillende zitplekjes langs het wandelpad en de speelheuvel vormen plaatsen voor ontmoeting. De natuur, de kleine wildernis, de bloemen, de vogels en de paarden kunnen een aanleiding zijn tot een gesprek. Daarnaast nodigt het terrein uit om activiteiten te organiseren die sociaal contact en ontmoeting kunnen stimuleren zoals een educatieve wandeling voor cliënten, familie en de buurt. 

Meer weten?   

Doe Mee en maak een Verschil  Wil je bijdragen aan een groenere en inclusievere omgeving? Sluit je aan bij ons project en help mee als vrijwilliger, doneer of neem deel aan onze evenementen. Samen maken we het verschil! 

Blijf Op de Hoogte  Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en mis niets of bekijk 1 van onderstaande websites.  

• Volg de ontwikkeling van het masterplan Raakzaam op de website www.raakzaam.be/masterplan  

• Het initiatief krijgt een eigen pagina op de website van Regionaal Landschap Schelde-Durme: https://www.rlsd.be/projecten/raakzaam-verbindt-mens-natuur-en-paard-landschapsherstel-in-de-weilanden  

• Op dinsdag 24 september organiseerden we  een infomoment voor buurtbewoners over het hippocentrum en natuur in je buurt.  

Meer info over dit project kan je ook vinden op de pagina van Regionaal Landschap Schelde-Durme.